قاعدگي

خون ریزی ماهیانه که به واسطه ریزش دیواره رحم (آندومتر) اتفاق می افتد قاعدگی نام دارد. قاعدگی شامل تغییرات فیزیولوژیکی بدن می ‌شود که کاملا طبیعی است تا فرد برای بارداری آماده شود. در دوران قاعدگی بانوان علائمی چون درد پستان، جوش صورت، خستگی، تغییرات خلقی و کیفی زندگی  را تجربه خواهند کرد که تا حدودی این علائم طبیعی هستند .

اما قاعدگی می تواند اختلالات خفیف یا مشکلات جدی را برای فرد به وجود آورد. اختلالات قاعدگی می توانند نشانه ی بیماری های جدی مانند انواع سرطان، مشکلات دستگاه تناسلی زنان و مشکلات هورمونی گردند. بی توجهی به این اختلالات می تواند سبب بروز مشکلات جدی برای فرد شود. بنابراین در صورت داشتن هر گونه اختلال سریعا به کلینیک های تخصصی زنان مراجعه نمایید.

 

علائم قاعدگي

علائم قاعدگي معمولا در طی چند روز پس از قاعدگی از بین خواهند رفت. در ادامه به شرح برخي از اين علائم مي پردازيم.

درد شکم

درد شکمی در قاعدگی دیسمنوره اولیه نام دارد که یکی از علائم شایع قاعدگي هستند. درد هاي شکمی می تواند از قبل از شروع پریود آغاز شده و تا چند روز پس از آن ادامه داشته باشد. دردهای قاعدگی در پایین شکم و كمرنيز ممكن است احساس شوند. علت این درد، انقباضات رحمی مي باشد. در صورت عدم بارداري، این انقباضات موجب ریزش پوشش داخلی رحم مي گردد. تولید لیپیدهای شبه هورمونی باعث تحریک این انقباضات مي گردد. در واقع این لیپیدها كه عامل التهاب هستند، به تنظیم تخمک گذاری و قاعدگی کمک خواهند كرد. در برخی شرایط خاص مانند آندومتریوز، تنگی دهانه رحم و بیماری التهابی لگن اين دردها شدیدتر مي گردند.

جوش صورت

تقریبا بيشتر خانم ها دچار افزایش جوش صورت در حدود یک هفته قبل از شروع قاعدگي خواهند شد. جوش های قاعدگی معمولا در هر نقطه از صورت به خصوص چانه و خط فک و پشت یا سایر نواحی بدن ظاهر گردند. این جوش ها در نتیجه تغییرات طبیعی هورمونی ايجاد مي شوند. اگر هنگام تخمک گذاری بارداری صورت نگيرد، سطح استروژن و پروژسترون کاهش و تستوسترون افزایش پيدا مي كند. تستوسترون موجود در سیستم تولید سبوم، باعث تحريك غدد چربی پوست مي شود. آکنه های به وجود آمده در دوران قاعدگي اغلب اواخر یا اندکی پس از قاعدگي با افزایش سطح استروژن و پروژسترون از بین خواهند رفت.

درد پستان

در روزهاي اول چرخه قاعدگی سطح استروژن افزایش مي يابد که موجب رشد مجاری شیر در پستان می گردد. سطح پروژسترون در اواسط چرخه قاعدگي، افزایش پيدا مي كند. این امر باعث بزرگ شدن غدد پستانی خواهد شد. این تغییرات می تواند سبب درد پستان قبل یا در طول دوره قاعدگی گردد. این علامت ممکن است برای در برخي افراد خفیف باشد، اما در برخي افراد  باعث ناراحتی شدید می گردد.

خستگی

سطح هورمون ها کاهش مي يابد و باعث خستگی مي شود. همچنين، برخی از زنان در دوره قاعدگی مشکل خواب پيدا مي كنند. كم خوابي نيز می تواند خستگی را تشدید نمايد.

نفخ شکم

اگر چند روز قبل از شروع قاعدگی در شکم خود احساس سنگینی می کنید ممکن است دچار نفخ شكم قاعدگي شده باشید. تغییر در سطح استروژن و پروژسترون موجب احساس نفخ می گردد. این علامت در بيشتر افراد دو تا سه روز پس از شروع قاعدگي از بین خواهد رفت.

مشکلات روده

پروستاگلاندین هایی که باعث انقباضات رحمی می شوند ممكن است باعث انقباضات روده ای نيز گردند. همچنین علائمي از جمله اسهال، نفخ، یبوست و حالت تهوع ايجاد شود.

سردرد

نوسان سطح هورمون ها در دوران قاعدگي باعث سردرد و میگرن مي شوند. سروتونین یک انتقال دهنده عصبی است که باعث بهبود میگرن و سردرد مي شود. ممکن است استروژن باعث افزایش سطح سروتونین در نقاط خاصی از چرخه قاعدگی گردد. تعامل بین استروژن و سروتونین می تواند باعث ایجاد میگرن در برخي افراد گردد. ميگرن در برخی افراد در یک یا دو روز قبل از قاعدگی ۱.۷ برابر بیشتر و در سه روز اول قاعدگی ۲.۵ برابر شدت مي يابد.

نوسانات خلقی

در برخی از افراد علائم عاطفی قاعدگي ممکن است شدیدتر از علائم جسمی باشد. اين علائم احتمالی شامل نوسانات خلقی، افسردگی و اضطراب مي باشند. علت نوسانات خلقي ممکن است تغيير سطح استروژن و پروژسترون باشد. استروژن می تواند بر تولید سروتونین تأثیر بگذارد.

کمردرد

انقباضات رحمی که در اثر ترشح پروستاگلاندین ها ایجاد می گردند ممکن است باعث انقباض در قسمت کمر شده و احساس درد یا کشیدگی به همراه داشته باشد. ممکن است بعضي افراد در دوران پریود کمر درد قابل توجهی داشته باشند و عده اي درد خفیفي در ناحیه کمر احساس کنند.

اختلالات قاعدگی

عوامل بسیاری سبب ایجاد اختلال در چرخه قاعدگی خانم ها می شوند که به این عوامل اختلالات قاعدگی گفته می شود. در ادامه به شرح این مشکلات می پردازیم.

آمنوره یکی از اختلالات قاعدگی است که به معنای فقدان قاعدگی، در یک دوره یا بیشتر است. آمنوره به دلیل وجود مشکلاتی در اندام های تناسلی یا غددی می باشد. از شایعترین دلایل آمنوره بارداری می باشد. این تصور که آمنوره سبب ناباروری فرد می شود کاملا اشتباه است. این اختلال می‌تواند نشانه‌ای از یک مشکل در سلامتی فرد باشد که نیاز به بررسی و درمان خواهد داشت.

دردهای اولیه دوران پريودي همزمان با ترشح ماده‌ای به نام پروستاگلاندین آغاز می‌شود. پروستاگلاندین ها داراي انواع مختلفي هستند. شدت دیسمنوره اوليه در بانواني كه سابقه زایمان دارند کمتر است. موثر ترين درمان براي دیسمنوره اولیه تجویز داروهای مهار کننده پروستاگلاندین مي باشد.این نوع درد بیشتر در بانوان جوان مشاهده می‌شود و با گذشت زمان و بالا رفتن سن كاسته شده و بعد از اولین زایمان بهتر خواهد شد. گاهي اين درد همراه با حالت تهوع، شل شدن مدفوع یا سردرد و کمر درد است.

دردهای ثانویه پريودي ممکن است به دلیل اختلال رحمی مثل فیبروم رحم، اندومتریوزباشند. این دردها با گذشت زمان تشدید خواهند شد. دیسمنوره ثانویه به دردهای پريودي بانوان كه ناشی از مشکلی در اندام های تناسلی آن ها باشد مي گويند. اين دردها معمولا قبل از شروع پریود آغاز مي شوند و تا بعد از آن ادامه دارند.  بيماري هاي آندومتریوز، کیست تخمدان،‌ تومور تخمدان، بیماری التهابی لگنی، تنگی یا انسداد گردن رحم، میوم و فیبروم رحم سبب دردهاي ثانويه پريودي خواهند شد.

نقش تغذيه بر دوران قاعدگي

بسیاری از خانم‌ها در دوران قاعدگي احساساتي مانند افسردگی و خستگی را تجربه خواهند كرد. با ایجاد تغییراتي در رژیم غذایی می‌توان تا حد زيادي این دردها را كاهش داد. بنابراين بهتر است در زمان قاعدگي برنامه غذایی مناسبي داشت. اگر دوران قاعدگی درد زيادي دارید، بهتر است در این دوران به تغذیه خود توجه كنيد. مصرف برخی از غذاها به كاهش دردهاي قاعدگي کمک زيادي مي کند. غذاهایی که پزشكان توصیه مي كنند در دوران قاعدگی مصرف شوند شامل موارد زير هستند:

میوه و سبزیجات

میوه‌ها و سبزیجات سرشار از مواد مغذی و فیبر مي باشند. بنابراين توصيه مي شود كه در دوران قاعدگی از آن‌ها استفاده نماييد. افرادی که در قاعدگی میوه و سبزیجات به اندازه کافی مصرف نمايند، دردهای جسمانی کمتری خواهند داشت.

اسیدهای چرب امگا سه

اسیدهای چرب امگا سه به کاهش دردهای عضلانی در دوران قاعدگي کمک مي كند. اسیدهای چرب امگا سه در موادي چون

ماهی سالمون، گردو، روغن سويا و روغن بذر کتان وجود دارد.

آهن

قاعدگی باعث از بین رفتن آهن در بدن مي گردد. معمولا افرادی که کم خونی دارند، دوره قاعدگي سنگینی را پشت سر خواهند گذاشت. برای تأمین آهن مورد نياز بدن در قاعدگي غذاهای هايي همچون اسفناج، حبوبات، شکلات تلخ و تخم مرغ به فراواني وجود دارد. کم شدن خون قاعدگی یکی از مشکلاتی است که زنان زيادي دچار آن مي شوند. این موضوع ممكن است به میزان هورمون‌ها در بدن یا دیگر مشکلات مرتبط باشد. برای افزایش خون قاعدگی بهتر مي توان غذاهايي چون چغندر، آلوئه ورا، آب هویج، زردچوبه و تخم شنبليله مصرف كرد.

دمنوش ها

مصرف دمنوش بابونه در دوران قاعدگی سبب آرامش فرد و آرام تر شدن رحم مي شود. دمنوش چای بابونه انقباضات دوران قاعدگی را بهبود بخشيده و باعث خواب راحت تر نيز مي گردد. استفاده از دمنوش زنجبیل نيز به دلیل طبع گرم آن برای کاهش دردهای دوران قاعدگی بسيار مفيد خواهد بود. هم چنين استفاده از دمنوش نعنا، به دلیل خاصیت آرام بخشی، باعث تسکین دردهای قاعدگی خواهد شد.

در دوران قاعدگی، بدن خون زیادی را از دست خواهد داد و دچار تغییرات هورمونی مي گردد. مصرف غذاهایی با مواد مغذی، آهن و فیبر در اين دوران بسيار كمك كننده خواهد بود. در عین حال بهتر است از مصرف غذاهای زیر پرهیز شود:

غذاهای فرآوری شده

مصرف غذاهای فرآوری شده سبب نفخ شكم در دوران قاعدگی مي شود. غذاهای کنسروی از مواد نگهدارنده تهیه شده و دارای مقادیر زیادی سدیم هستند.

آب نبات و تنقلات

تنقلات فاقد مواد مغذی هستند و باعث نفخ و ناراحتی‌های شکمی در دوران قاعدگي خواهند شد. پس بهتر است از مصرف تنقلات در دوران پریودی خودداري شود.

قاعدگي نامنظم

در بيشتر موارد، قاعدگی نامنظم به شرایط تخمک‌گذاری بستگي دارد که به دلیل نداشتن تعادل هورمونی، تخمک‌گذاری در هر ماه متفاوت خواهد بود. سبک زندگی و شرایط بالینی نيز روی چرخه‌ی قاعدگی تأثیر گذار هستند.

ورزش خیلی زیاد یا رژیم غذایی سخت

ورزش‌ بسیار شدید می‌تواند باعث تاخير در چرخه‌ی قاعدگی شود یا حتی آن را متوقف نمايد. توقف قاعدگی در افرادی که ورزش‌های استقامتی انجام می‌دهند شايع است. کمبود وزن و لاغری بیش‌از‌حد و بی‌نظمی در غذاخوردن نیز تأثیر مشابه خواهند داشت.

سندرم تخمدان پلی ‌کیستیک

سندروم تخمدان پلي كيستيك سبب کیست‌های کوچکی در تخمدان مي شود که باعث اختلال در روند تخمک‌گذاری مي گردد. زنان مبتلا به سندرم تخمدان پلی‌کیستیک در بيشتر مواقع سابقه‌ی قاعدگی نامنظم خواهند داشت. همچنين سندرم تخمدان پلي كيستيك می‌تواند باعث ناباروری گردد و خطر ابتلا به دیابت و بیماری‌های قلبی را افزايش مي دهد.

سخن پاياني

چرخه قاعدگي امري مهم در زندگي خانم ها مي باشد. عواملی مثل استرس، الگوی نامنظم خواب و بیداری، شوک های احساسی و … می تواند روي تعادل هورمونی و چرخه  قاعدگي تاثیر گذار باشند. در صورت بروز هر گونه اخلال در آن بهتر است سريعا به كلينيك هاي تخصصي زنان مراجعه شود تا با تشخيص به موقع از بروز بيماري هاي جدي جلوگيري شود.

استفاده از روش درمانی که متخصص تجويز خواهد كرد، می تواند به تنظيم چرخه قاعدي كمك نمايد. در صورتي كه دوره های پريود فرد بیش از 35 روز دچار تاخیر شود یا خونریزی شدیدي به نسبت به حالت طبیعی پيدا كند و یا دچار تغییرات حجمی شود حتما بايد به كلينيك هاي تخصصي مراجعه شود.

در صورت نداشتن مشکلات جدی نیز بهتر است به طور دوره ای به متخصص زنان مراجعه نمایید تا با مراقبت های دوره ای وضعیت سلامت دستگاه تناسلی مورد بررسی قرار گیرد تا از بروز مشکلات جدی جلوگیری شود.

خوشبختانه در کلینیک تخصصی ما تیمی از متخصصین بسیار باتجربه در این زمینه فعال هستند که می‌توانند شما را به طور کامل ارزیابی کرده و از هر جهتی تحت نظر داشته باشند تا علت اصلی تشخیص داده شده و در صورت نیاز درمان شود.

جهت مشاوره یا مراجعه به این کلینیک می‌توانید از لینک‌های موجود در سمت چپ صفحه استفاده کنید