درد پریود

درد پریود در حد طبیعی یکی از علائم معمول پریود است که زنان و دختران معمولاً از یک الی دو روز قبل از شروع خونریزی تا سه الی چهار روز بعد  از شروع دوره آن را تجربه می‌کنند؛ اما گاهی درد پریود بیش‌ازحد طبیعی است و می‌تواند نشانه‌ای از یک مشکل جدی در تخمدان‌ها، رحم، لوله‌های رحمی باشد و در مواردی حتی بعضی از تومورهای سرطانی مانند بعضی از سرطان‌های لگن با قاعدگی‌های دردناک و سنگین بروز می‌کنند.

درد پریود یا پریود دردناک چیست؟

همان‌طورکه می‌دانید قاعدگی یا پریود یک فرایند طبیعی در بدن خانم‌هاست که با خونریزی طبیعی واژینال همراه است. معمولاً همه خانم‌ها درد پریود را تجربه می‌کنند؛ اما در برخی کمتر و در برخی بیشتر است. به حالتی که درد بیش‌ازحد طبیعی باشد، دیسمنوره نیز می‌گویند. درد پریود معمولاً به شکل یک درد ضربان‌دار و گرفتگی‌هایی در قسمت پایین شکم ایجاد می‌شود. سایر علائم پریودی نیز شامل کمردرد، اسهال، تهوع، سردرد و … هستند. این درد معمولاً با افزایش وزن موقتی، تحریک‌پذیری زیاد، نفخ و خستگی شروع می‌شود.

 

چه افرادی درد پریود بیشتری را تجربه می‌کنند؟

بااینکه این دردها ممکن است در افراد مختلف بسیار متفاوت باشند، اما افراد زیر در معرض خطر بیشتری برای داشتن قاعدگی دردناک هستند:

• سن زیر 20 سال

• داشتن سابقه خانوادگی پریودهای دردناک در اقوام درجه یک مانند مادر یا خواهر

• سیگار کشیدن

• داشتن خونریزی شدید همراه با پریود

• داشتن قاعدگی‌های نامنظم

• هرگز بچه‌دار نشدن

• رسیدن به بلوغ قبل از 11 سالگی

همچنین گاهی درد پریود زیاد می‌تواند نشان‌دهنده یک بیماری زمینه‌ای مانند موارد زیر باشد:

• سندرم پیش از قاعدگی (PMS)

این سندرم یک بیماری شایع است که معمولاً در اثر تغییرات هورمونی در بدن در حدود 1 تا 2 هفته قبل از شروع قاعدگی رخ می‌دهد. علائم این سندرم که حالت شدیدتر علائم پریودی است، معمولاً چند روز پس از شروع خونریزی از بین می‌روند.

• اندومتریوز

این بیماری یک وضعیت پزشکی بسیار دردناک است که در آن سلول‌های پوشش داخلی رحم به جای داخل رحم در سایر قسمت‌های بدن، مانند لوله‌های فالوپ، تخمدان‌ها یا بافت پوشاننده لگن رشد خواهند کرد و درد پریود را زیاد می‌کنند.

• فیبروم در رحم

فیبروم‌ها بافت‌ها یا تومورهای غیر سرطانی هستند که به دلیل ایجاد فشار بر رحم می‌توانند قاعدگی‌های غیرطبیعی را ایجاد کنند.

• بیماری التهابی لگن (PID)

بیماری التهابی لگن عفونتی است که رحم، لوله‌های فالوپ یا تخمدان‌ها را اغلب توسط باکتری‌های مقاربتی آلوده می‌کند و باعث التهاب اندام‌های تولید مثل می‌شود که درد پریود را افزایش می‌دهد.

• آدنومیوز

آدنومیوز یک بیماری نادر است که می‌تواند پوشش داخلی رحم را در دیواره عضلانی رحم رشد دهد و باعث التهاب، فشار و درد می‌شود. همچنین ممکن است باعث پریودهای طولانی‌تر یا سنگین‌تر شود.

• تنگی دهانه رحم

تنگی دهانه رحم یک بیماری بسیار نادر است که در آن دهانه رحم زن به‌قدری کوچک یا باریک است که جریان قاعدگی را کند می‌کند و درنتیجه فشار داخل رحم افزایش می‌یابد که باعث درد می‌شود.

 

دلایل پریود دردناک چیست؟

فشاری که پوشش تخریب‌شده داخل رحم برای خروج از واژن ایجاد می‌کند، می‌تواند باعث گرفتگی و درد شود؛ اما به‌طورکلی دو نوع دیسمنوره اولیه و ثانویه داریم که هرکدام دلایل مختلفی دارند. شایع‌ترین نوع درد پریود مربوط به دیسمنوره اولیه است که به دلیل وجود هیچ بیماری نیست و کاملاً طبیعی می‌باشد. علت آن وجود مواد شیمیایی زیاد پروستاگلاندین است که در رحم تولید می‌شوند.

درواقع این مواد شیمیایی باعث سفت شدن و شل شدن مداوم ماهیچه‌های رحم شده و گرفتگی عضلات قبل و در طول پریود را ایجاد می‌کند. درد پریود ممکن است از یک یا دو روز قبل از پریود شروع شده و تا چند روز طول بکشد. در برخی افراد نیز ممکن است تا روزهای پایانی پریود هم ادامه داشته باشد. اغلب، افزایش سن باعث کاهش درد پریود به‌صورت طبیعی می شود. همچنین بعد از زایمان این درد در برخی افراد بهبود پیدا خواهد کرد.

اما دیسمنوره ثانویه حالتی است که در اثر شرایطی مانند آندومتریوز و فیبروم رحم(میوم رحم) ایجاد می‌شود که بر رحم یا سایر اندام‌های تناسلی زن تأثیر می‌گذارند. این نوع درد اغلب با گذشت زمان نیز بدتر می‌شود. ممکن است درد پریود ناشی از دیسمنوره ثانویه قبل از شروع قاعدگی شروع شود و پس از پایان دوره نیز ادامه یابد. اگر درد به حدی باشد که در فعالیت روزمره شما مانند کار یا مدرسه اختلال ایجاد کند و شما را مجبور به استراحت در خانه نماید، دیگر طبیعی نیست و حتماً باید برای بررسی علت آن و راهکاری برای کاهش سریع درد پریود به متخصص زنان خود مراجعه کنید.

 

درمان دل درد پریودی در خانه برای مدیریت درد طبیعی پریود

اگر درد پریود شما طبیعی باشد، می‌توان با راهکارهایی آن را در خانه مدیریت کرد؛ اما دردهای غیرطبیعی تنها باید توسط متخصص زنان مورد بررسی و درمان قرار بگیرند. ازجمله روش‌های درمان دل درد پریودی در خانه عبارت‌اند از:

• استفاده از یک پد گرم کننده در ناحیه لگن یا پشت خود

• ماساژ دادن شکم

• گرفتن حمام گرم

• انجام تمرینات بدنی منظم

• خوردن غذاهای سبک و مغذی

• تمرین تکنیک‌های تمدد اعصاب یا یوگا

• مصرف داروهای ضدالتهابی مانند ایبوپروفن از چند روز قبل از شروع قاعدگی

• مصرف ویتامین‌ها و مکمل‌هایی مانند ویتامین B-6، ویتامین B-1 و ویتامین E

• مصرف اسیدهای چرب امگا 3

• کلسیم

• منیزیم

• پاهای خود را بالا آورده یا با زانوهای خم‌شده دراز بکشید.

• برای جلوگیری از نفخ، مصرف نمک، الکل، کافئین و شکر را در این زمان کاهش دهید.

 

چه زمانی برای کاهش درد پریود باید به پزشک مراجعه کرد؟

همان‌طورکه قبلاً هم گفتیم اگر درد پریود به‌قدری شدید و غیرطبیعی باشد که شما را مجبور کند در خانه بمانید و از کار بیندازد، باید حتماً در اسرع وقت به متخصص زنان برای تشخیص و کاهش سریع درد پریود مراجعه کنید. شرایط زیر نیز مراجعه به متخصص را الزامی می‌کند:

• ادامه درد بعد از گذاشتن IUD

• داشتن حداقل سه دوره قاعدگی بیش‌ازحد دردناک

• عبور لخته‌های خون هنگام پریودی

• گرفتگی همراه با اسهال و حالت تهوع

• درد لگن در روزهای غیر پریودی

گرفتگی‌های ناگهانی یا دردهای لگنی می‌تواند نشانه عفونت باشد. عفونت درمان‌نشده نیز می‌تواند باعث ایجاد بافت اسکار شده که به اندام‌های لگن آسیب خواهد رساند و ممکن است منجر به ناباروری نیز بشود. در صورت بروز علائم زیر که علائم اصلی عفونت هستند، حتماً باید به دنبال مراقبت‌های پزشکی فوری و مناسب باشید:

• تب

• درد شدید در ناحیه لگن

• درد ناگهانی، به‌خصوص اگر احتمال بارداری وجود دارد.

• ترشحات بدبو از واژن

 

تشخیص علت درد غیرطبیعی پریود

برای تشخیص علت اصلی دردهای شدید پریودی متخصص زنان ابتدا یک سابقه پزشکی از شما می‌گیرد و معاینات فیزیکی را انجام می‌دهد. این معاینه شامل یک معاینه کامل لگنی و بررسی هرگونه ناهنجاری در سیستم تولید مثل است.

 ممکن است در این راستا پزشک از آزمایشاتی مانند سونوگرافی شکمی یا واژینال، آزمایش خون و … نیز برای تشخیص دقیق‌تر و نهایی استفاده کند. در مواردی نیز آزمایشات دقیق‌تر مانند سی‌تی‌اسکن، ام آر آی و … نیاز است.

همچنین بسته به نتایج آزمایشات شما، پزشک ممکن است روش تشخیصی و درمانی لاپاراسکوپی را تجویز کند.

در این روش پزشک برش‌های کوچکی را در شکم ایجاد می‌کند و یک لوله فیبر نوری باریک با یک دوربین در انتهای آن را وارد می‌کند تا بتواند داخل شکم شما را به‌طور دقیق و واضح بررسی کند و بیماری‌های احتمالی را تشخیص دهد. گاهی هم‌زمان با تشخیص بیماری درمان هم انجام می‌شود.

 

درمان‌های پزشکی برای کاهش سریع درد پریود

اگر درمان‌های مدیریتی خانگی درد قاعدگی شما را تسکین ندادند، گزینه‌های درمانی پزشکی وجود دارند. درمان درد پریود به علت آن بستگی خواهد داشت. اگر عفونت‌های مقاربتی باعث ایجاد این درد شده باشد، پزشک از آنتی‌بیوتیک برایتان استفاده می‌کند.

 برای اینکه از مشکلات جدی مانند اختلالات تخمدانی کیست‌های پر عارضه تخمدان، مشکلات ناباروری و ابتلا به تومورها در امان باشید و اگر مبتلا به درد پریود هستید در اولین فرصت با متخصصان زنان مرکز ما مشورت داشته باشید. همچنین ممکن است داروهای زیر تجویز شوند:

• داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs)

• دیگر داروهای ضد درد شامل استامینوفن (تیلنول) یا داروهای مسکن با نسخه قوی‌تر

• داروهای ضد افسردگی

• کنترل بارداری هورمونی

• جراحی برای درمان موارد خاص مانند اندومتریوز یا فیبروم رحم

• در موارد نادر، هیسترکتومی (حذف رحم از طریق جراحی) نیز یک گزینه است که درصورتی‌که سایر درمان‌ها و کاهش درد پریود مؤثر نباشند و بیمار نتواند درد را به هیچ صورتی تحمل کند انجام می‌شود؛ اما توجه داشته باشید که اگر هیسترکتومی انجام دهید، دیگر نمی‌توانید بچه‌دار شوید.

این گزینه معمولاً فقط در صورتی قابل استفاده است که فردی قصد بچه‌دار شدن تا آخر عمرش را نداشته باشد یا در پایان سال‌های باروری خود باشد.

 

سخن آخر

همان‌طورکه ملاحظه کردید درد پریود می‌تواند از یک شرایط عادی و قابل تحمل تا حالت‌های شدید و غیرقابل‌تحمل متفاوت باشد.

دردهای طبیعی و قابل کنترل موارد عادی هستند که به دلیل تولید مواد شیمیایی در رحم و هورمون‌هایی که انقباض و انبساط رحم را ایجاد می‌کنند، به وجود می‌آید؛ اما دردهای شدید معمولاً نشانه‌ای از یک مشکل جدی مانند اندرومتیوز، فیبروم و … است که حتماً باید توسط متخصص زنان موردبررسی و درمان قرار بگیرد.

همچنین توصیه می‌کنیم همیشه معاینات دوره‌ای منظم خود را نزد یک متخصص زنان معتمد و باتجربه انجام دهید تا در صورت بروز مشکلات مختلف دستگاه تولید مثل، قبل از شدید شدن آن و ایجاد شرایط خطرناک برای سلامتی درمان‌های مورد نیاز انجام شوند.

اگر شما هم پریودهای دردناک را تجربه می‌کنید قبل از اینکه سراغ درمان‌های سنتی بدون مشورت با پزشک برای کاهش درد پریود و در صورت بالا بودن درد زیاد برای کاهش درد سریع پریود، بروید در اولین فرصت وقت ویزیت خود را با پزشکان متخصص زنان کلینیک ما تنظیم کنید.