کیست رحم از انواع کیست‌هایی است که ممکن است در اندام تولید مثل دختران بالغ و خانم‌ها در سنین باروری ایجاد شود. مراجعه به موقع با توجه به علائم کیست و انجام معاینات دور‌ه‌ای جهت مشخص شدن سریع‌تر این عارضه و درمان آن از عوارضی مانند ناباروری جلوگیری می‌کند. در ادامه با ما همراه باشید تا شما را بیشتر با کیست رحم و نحوه درمان آن آشنا کنیم.
دلایل ایجاد کیست رحم چیست؟
فهرست مطالب
همان‌طورکه می‌دانید داخل رحم از لایه‌هایی به نام آندومتر پوشانده می‌شود که در هر سیکل قاعدگی این پوشش ضخیم شده و اگر باروری صورت نگیرد، در زمان پریودی همراه با خونریزی از بدن خارج می‌شود.
اما گاهی اوقات به دلایلی که هنوز هم ازنظر علمی به‌طور کامل مشخص نیست این نوع بافت می‌تواند در نقاط دیگر مانند لوله‌های فالوپ، مثانه یا صفاق (پوشش لگن و شکم) و یا خود رحم شروع به رشد غیرطبیعی کند و توده‌ای را ایجاد می‌نماید که بدون خروج از واژن در مکان خود می‌ماند یا بزرگ‌تر می‌شود. به این توده کیست رحم گفته می‌شود.
به دلیل اینکه بافت اصلی این توده از آندومتر داخلی رحم است به آن کیست آندومتر یا آندومتریوما نیز گفته می‌شود. درمان آن تنها توسط متخصصین زنان و با مراجعه به‌موقع امکان‌پذیر است که معمولاً پزشکان از روش جراحی برای خارج کردن این توده غیرطبیعی از بدن استفاده می‌کنند. در موارد بسیار خفیف ممکن است این کیست‌ها با برخی دارو‌ها نیز برطرف شوند.
علاوه بر آندومتریوز ممکن است دلایل دیگری نیز باعث ایجاد کیست رحم شوند. در ادامه همه این موارد را به‌طور جداگانه توضیح خواهیم داد:
کیست رحم ناشی از آندومتریوز
همان‌طورکه در مقدمه نیز گفتیم اکثر کیست‌های رحمی به دلیل وجود آندومتریوز اتفاق می‌افتند. به این معنی که سلول‌های پوشش داخلی رحم به‌صورت نامناسب در جای دیگری مانند فضای بین جدار داخلی رحم و لایه‌های عضلانی رشد می‌کنند. این شرایط ممکن است در قسمت‌های دیگر اندام تولید مثل نیز اتفاق بیفتد.
استفاده از قرص تاموکسیفن
تاموکسیفن دارویی است که برای کنترل و درمان سرطان سینه به فرد مبتلا داده می‌شود؛ اما به دلیل تغییراتی که در هورمون‌ها ایجاد می‌کند، می‌تواند باعث ایجاد کیست رحم نیز بشود.
آدنومیوز
آدنومیوز نوع دیگری از رشد غیرطبیعی سلول‌های پوشش داخلی رحم است که این بار به جای فضای میانی دقیقاً داخل دیواره‌های عضلانی رشد می‌نماید. این نوع کیست رحم معمولاً در خانم‌هایی که بیش از یک نوزاد باردار هستند، یعنی بارداری چند قلویی را تجربه می‌کنند دیده می‌شود. همچنین ممکن است در صورت وجود شرایط زیر به وجود بیایند:
• انجام عمل‌هایی مانند کورتاژ یا سزارین
• شروع اولین قاعدگی‌ها در سن پایین‌تر از سن طبیعی بلوغ
• حجم زیاد خون پریودی و دیر شدن دوران یائسگی
• وجود سابقه کیست رحم در خانواده و فامیل
فیبروم
فیبروم‌ها که به آن‌ها میوم نیز گفته می‌شود نوعی تومور خوش‌خیم در رحم می‌باشند. این بافت‌ها معمولاً شکلی شبیه به دوک دارند، اما گاهی تغییر شکل داده و در آزمایش سونوگرافی به شکل کیست رحم مشخص می‌شوند.
عروق رحمی
برخی از عروق رحمی دارای ساختاری شبیه کیست هستند و به همین دلیل ممکن است در سونوگرافی اشتباهاً به‌عنوان کیست رحم تشخیص داده شوند؛ اما اگر پزشک سونوگرافی رنگی برایتان انجام دهد به دلیل مشخص شدن جریان خون در این رگ‌ها مشخص می‌شود که کیست نیستند.
مول هیداتی فرم مهاجم
در این بیماری که به ندرت برای کسی اتفاق می‌افتد و به دلیل نقص ژنتیکی است، به جای باروری کامل و تشکیل جفت و جنین به همراه هم، تنها یک جفت تشکیل می‌شود که رشد غیرطبیعی دارد و به لایه‌های عضلانی حمله می‌کند. به همین دلیل به شکل کیست رحم دیده می‌شود. حتی تست بارداری در این افراد مثبت خواهد بود اما بارداری به درستی صورت نگرفته است.
کیست نابوتین
کیست نابوتین به دلیل انسداد غدد موکوسی در سرویکس یا گردنه رحم ایجاد می‌شود. این کیست به ندرت به درمان نیاز دارد و معمولاً با سرمادرمانی به‌راحتی از بین می‌رود.
علائم کیست رحم چیست؟
بسته به اینکه شما دچار چه نوع کیست رحمی شده باشید، علائم می‌توانند متفاوت باشند. بااین‌حال به‌طورکلی علائم نشان‌دهنده وجود کیست رحم عبارت‌اند از:
- خونریزی‌های نامنظم
- خونریزی‌های شدید در دوران پریودی
- درد بیش‌ازحد در هنگام پریودی
- احساس فشار خیلی زیاد در ناحیه لگن در پریودی و حتی بین پریودی
- عدم موفقیت بارداری
- درد در ناحیه زیر شکم که برطرف نمی‌شود و ممکن است قبل و در طول دوره قاعدگی بدتر شود.
- درد هنگام رابطه جنسی
با اینکه این علائم از موارد اصلی نشانه‌های کیست رحم هستند، برخی از زنان ممکن است باوجود کیست رحم هیچ‌گونه علائمی را احساس نکنند. به همین دلیل همیشه توصیه می‌کنیم معاینات دور‌ه‌ای را به‌طور منظم انجام دهید؛ زیرا در طول معاینات لگنی و سونوگرافی‌هایی که پزشکان برای چکاب شما انجام می‌دهند اگر کیست رحم وجود داشته باشد و علائمی از خود نشان نداده باشد، مشخص می‌شود و به‌موقع می‌توانید آن را درمان کنید.
نحوه تشخیص کیست رحم
برای تشخیص کیست رحم مشخصاً باید به یک متخصص زنان خوب مراجعه کنید. پزشک شما با شما صحبت می‌کند و از شما می‌خواهد علائم خود را توضیح دهید و در مورد هر دردی که دارید سؤال می‌کند. در طول معاینه لگنی، پزشک به نواحی مختلف شکم شما فشار می‌آورد؛ زیرا ممکن است بتواند کیست را از این طریق احساس کند.
توجه داشته باشید که کیست‌های ایجاد شده در ناحیه تناسلی باید از نظر منشاء بافت و اینکه آیا پیش زمینه سرطانی شدن دارند یا خیر مورد بررسی قرار بگیرند که این کار تنها باید توسط یک متخصص زنان خوب و باتجربه انجام شود.
احتمالاً پزشک شما یک آزمایش تصویربرداری سونوگرافی انجام می‌دهد تا داخل بدن شما را نیز به دقت ببیند. معمولاً برای تصویربرداری از روش سونوگرافی با امواج صوتی استفاده می‌شود؛ اما ممکن است نیاز به بررسی دقیق‌تر باشد که در این صورت تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI) برای مشخص کردن نمای دقیق‌تری از رحم شما انجام می‌گردد. پزشک شما همچنین ممکن است آزمایش خون را برای بررسی سرطان، بررسی بارداری یا عفونت انجام دهد.
روش دیگر برای بررسی کیست رحم انجام لاپاراسکوپی است. در حین این عمل جراحی سرپایی، پزشک یک برش کوچک در ناحیه شکم شما ایجاد کرده و یک دوربین نازک وارد می‌کند. این کار به پزشک شما این امکان را می‌دهد که هر کیستی را از نزدیک ببیند، اندازه آن‌ها را به درستی ارزیابی کند و تصمیم بگیرد که بهترین روش برای درمان آن چیست؟ گاهی برای مشخص شدن نوع بافت کیست و بررسی بهتر نیاز به نمونه برداری یا بیوپسی است تا پزشک بتواند روش بهتری را برای رفع کیست انتخاب کند.
زیرا ممکن است تنها روش درمان کیست شما جراحی باشد. لازم به ذکر است پیگیری و درمان هر نوع کیستی از این نظر که می‌تواند در دراز مدت منجر به نازایی شود، بسیار مهم است و باید بصورت تخصصی به این امر پرداخته شود. پس لطفا در این زمینه سهل انگاری نکنید.
کیست رحم چگونه درمان می‌شود؟
پزشک برای انتخاب روش درمان کیست رحم،سن شما، هر دردی که دارید و اینکه آیا در آینده قصد بچه‌دار شدن دارید یا خیر را در نظر می‌گیرد. بر این اساس، یک برنامه درمانی را انتخاب می‌کند که می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
انتظار و مراقبت برای از بین رفتن کیست
اگر درد نداشته باشید و کیست کوچک باشد، پزشک ممکن است به شما پیشنهاد دهد ۶-۸ هفته صبر کنید تا مشخص شود آیا خودبه‌خود برطرف می‌شود یا خیر؟ پزشک از آزمایش سونوگرافی استفاده می‌کند تا مطمئن شود این اتفاق می‌افتد.
دارو
پزشک ممکن است به شما دارو‌هایی بدهد که به کوچک شدن کیست و دفع راحت‌تر آن کمک کند. گروهی از دارو‌ها که پزشکان آن‌ها را آگونیست‌های GnRH می‌نامند، بدن شما را در حالت یائسگی موقت قرار می‌دهند. در این صورت تخمدان‌های شما تولید استروژن را متوقف می‌کنند که می‌تواند به کاهش علائم کیست رحم کمک کند. آگونیست‌های GnRH می‌توانند عوارض جانبی مشابه یائسگی مانند گرگرفتگی، کاهش تراکم استخوان و میل جنسی کمتر را ایجاد نمایند. اگر قصد باردار شدن دارید حتماً به پزشک بگویید، زیرا در این شرایط نباید آن‌ها را مصرف کنید.
عمل جراحی
اگر درد شدید باشد، دارو کمکی نمی‌کند. همچنین اگر کیست شما بزرگ‌تر از 5/1 اینچ یا 5/3 سانتیمتر است، پزشک شما ممکن است روش جراحی را برایتان انتخاب کند. ممکن است این گزینه برای جلوگیری از پیچ‌خوردگی یا باز شدن کیستی انتخاب شود که در صورت عدم جراحی ممکن است مشکلات شدیدتری برایتان ایجاد کند.
گاهی اوقات، پزشک ممکن است بتواند مایع موجود در کیست را به‌راحتی تخلیه کند. در موارد دیگر، ممکن است لازم باشد کل کیست را خارج نماید. در این صورت درد و علائم دیگر کیست رحم کاهش پیدا کرده و از رشد کیست‌های دیگر جلوگیری می‌شود.
اگر مطمئن هستید که هرگز نمی‌خواهید باردار شوید، پزشک می‌تواند تخمدان‌های شما و یا رحم شما را خارج کند، اما پزشکان تنها زمانی این عمل به نام هیسترکتومی را انجام می‌دهند که هیچ روش دیگری کمکی به درمان نکند.
سخن آخر
کیست رحم اگر به‌موقع تشخیص داده شود، می‌تواند به‌خوبی توسط یک متخصص زنان باتجربه درمان شود. این امر منوط به این است که شما در صورت بروز علائم در اسرع وقت به متخصص زنان مراجعه کنید. همچنین اگر به‌صورت منظم معاینات دور‌ه‌ای را انجام دهید، بسیاری از این موارد به‌موقع تشخیص داده شده و حتی ممکن است بدون نیاز به عمل جراحی و به‌آسانی برطرف شوند. بنابراین به دلیل نگرانی از نتایج معاینات و روش‌های درمان، مراجعه به متخصص را به تأخیر نیندازید. زیرا درمان دیر هنگام می‌تواند عواقبی داشته باشد؛ مثلاً ممکن است پزشک مجبور به خارج کردن رحم شود که در این صورت دیگر قادر به بارداری نخواهید بود.
خوشبختانه در کلینیک تخصصی ما تیمی از متخصصین بسیار باتجربه در این زمینه فعال هستند که می‌توانند شما را به طور کامل ارزیابی کرده و از هر جهتی تحت نظر داشته باشند تا علت اصلی تشخیص داده شده و در صورت نیاز درمان شود.
برای مشاوره رایگان آنلاین با متخصص در اینستاگرام با ما همراه باشید. 
تماس جهت مشاوره رايگان و اخذ نوبت تلفنی 