عادات ماهانه یکی از برنامه‌های طبیعی بدن است که همه دختران پس از سن بلوغ آن را در دوران باروری خود تجربه میکنند. عادات ماهانه منظم خبر از سلامت بدن دارد، در حالی که بینظم شدن آن به مدت طولانی، میتواند نشاندهنده یک مشکل جدی باشد. در این صورت حتماً باید به یک پزشک متخصص زنان حاذق مراجعه کنید. موارد متعددی میتوانند در بینظم شدن عادات ماهانه اثرگذار باشند که در این نوشتار به بررسی آنها میپردازیم.
هرگونه اختلال و بینظمی در عادات ماهانه را جدی بگیرید و برای درمان خود درنگ نکنید. پزشکان توصیه میکنند همه دختران پس از رسیدن به سن بلوغ، معاینات دروهای خود را نزد پزشک متخصص زنان انجام دهند. به این صورت اگر مشکلی هم در اندامهای تولیدمثل بانوان وجود داشته باشد، خیلی زود شناسایی و درمان میشوند. با این اقدامات دیگر جایی برای نگرانی اختلالات عادات ماهانه نیست. در ادامه با ما همراه باشید تا اطلاعات بیشتری در مورد عادات ماهانه به شما بدهیم.
عادات ماهانه چیست؟
فهرست مطالب
عادات ماهانه که به قاعدگی یا پریودی نیز معروف است، در هر ماه زمانی رخ می‌دهد که مخاط رحم یک زن به نام آندومتر که برای باروری آماده شده است، شکسته و همراه با خونریزی از بدن خارج میشود. این پوشش از خون، بافت و مواد مغذی تشکیل شده است. درواقع اگر به‌موقع اسپرم به تخمک قابل باروری نرسد و بارداری اتفاق نیفتد، هورمون‌ها به بدن می‌گویند که لایه داخلی ساخته شده در 28 روز (به طور متوسط) گذشته یعنی در طول یک چرخه قاعدگی را از بین ببرد. زیرا در زنان در طول چرخه قاعدگی معمولاً تنها یک بار تخمک‌گذاری انجام میشود و این تخمک بین 24 الی 36 ساعت بیشتر فعال نیست. حتی احتمال باروری آن بعد از 24 ساعت بسیار اندک است. به همین دلیل پزشکان در برنامه‌ای که به خانواده‌هایی که قصد فرزنددار شدن دارند می‌گویند بهترین زمان اقدام به بارداری از چند روز قبل تا چند روز بعد از تخمک‌گذاری است. این به این دلیل است که اسپرم میتواند تا 5 روز در داخل بدن زن زنده بماند و در زمان آزاد شدن تخمک اسپرم کافی برای بارداری وجود داشته باشد.
موارد متعددی میتوانند در روند عادات ماهانه اختلال ایجاد کنند. تقریباً هر تغییر روحی و فیزیکی سبب اختلال و بینظمی در این چرخه میشود. بانوان در برخی از پریودیها دچار هایپرمنوره یا منوراژی میشوند. منوراژی به معنای خونریزی بیش از هفت روز یا از دست دادن حجم زیاد خون است. اگر این مورد را در بیش از یک پریودی مشاهده کردید، حتماً موضوع را با پزشک خود درمیان بگذارید.
ازآنجایی‌که سیکل قاعدگی زنان با هم تفاوت دارد، عادات ماهانه نیز از یک زن تا زن دیگر از جهات مختلفی مانند میزان خونریزی، علائم و طول مدت خونریزی متفاوت است.
عادات ماهانه کی شروع شده و کی پایان می‌یابد؟
با اینکه شرایط بدنی هر فرد از نظر هورمونی کاملاً متفاوت است، اما به طور کلی در دوران بلوغ شروع میشود، یعنی زمانی که بدن دختر از نظر هورمونی شروع به تغییر می‌کند که معمولاً بین 8 تا 15 سالگی است. باز هم تأکید می‌کنیم که به خاطر داشته باشید که عادات ماهانه برای همه یکسان نیست. بنابراین عوارض جانبی، سنی که در آن پریودی شروع میشود و به پایان می‌رسد و مدت زمان چرخه قاعدگی در افراد مختلف متفاوت است. بااین‌حال، به‌عنوان یک قاعده کلی، اگر پریود دختری تا سن 16 سالگی هنوز شروع نشده باشد، باید توسط پزشک مورد ارزیابی قرار گیرد تا علت تأخیر آن مشخص شود و اگر مسئله سلامتی خاصی وجود دارد، هرچه زودتر برطرف گردد. همچنین عادات ماهانه زمانی به پایان می‌رسد که زنان وارد یائسگی میشوند که عموماً بین سنین 45 تا 55 سالگی اتفاق می‌افتد. یائسگی دورانی است که زن قدرت باروری خود را از دست داده و دیگر پوشش داخلی رحم در طول ماه برای بارداری ضخیم نمی‌شود. درنتیجه خروجی هم صورت نگرفته و فرد دیگر پریود نمی‌شود.
علائم عادات ماهانه چیست؟
عوارض جانبی یا علائم عادات ماهانه ممکن است حتی از دو هفته قبل از شروع پریودی شروع شود. زنان ممکن است با تغییراتی در بدن و علائمی به نام سندرم پیش از قاعدگی (PMS) مواجه شوند. برخی از شایع‌ترین علائم عادات ماهانه که بیشتر خانم‌ها آن را در این دوره و قبل از آن تجربه میکنند، عبارت‌اند از:
- کمردرد
- خستگی
- جوش و آکنه
- سردرد
- گرفتگی شکم
- نفخ
- نوسانات خلقی
- بی‌خوابی یا برعکس
- سینه‌های متورم یا حساس
ازآنجاکه این علائم هر ماه تقریباً در همان زمان تکرار میشوند، معمولاً قابل پیش‌بینی و قابل کنترل هستند. هنگامی‌که نزدیک به علائم قاعدگی می‌شوید، می‌توانید برای کاهش آنها موارد زیر را رعایت کنید:
- مصرف نمک، شکر، کافئین، چربی و الکل را محدود کنید. تعدیل رژیم غذایی و استفاده از سبزیجات برگ سبز و پروتئین‌های سالم میتواند به کاهش عوارض جانبی PMS کمک کند.
- به‌طور منظم ورزش کنید. ورزش سبک روزانه میتواند تا حد زیادی علائم شما را کاهش دهد.
- داروهای بدون نسخه مانند ایبوپروفن و استامینوفن نیز میتوانند علائم درد و التهاب را به طور مؤثر کاهش دهند.
- استفاده از قرص‌های پیشگیری از بارداری نیز مناسب است. اما به دلیل تأثیرات هورمونی این قرص‌ها، نباید به‌صورت خودسرانه از آنها استفاده کنید و حتماً قبل از آن باید با متخصص زنان خود مشورت کنید. این موضوع بخصوص اگر در چند ماه آینده قصد بارداری داشته باشید، بسیار مهم است.
درصورتی‌که علائم پیش از قاعدگی شما به حدی است که زندگی‌تان را مختل می‌کند، باید حتماً با پزشک خود در این مورد صحبت کنید تا راه‌های بهتری را به شما پیشنهاد بدهد.
کدام یک از موارد پد، تامپون یا فنجان قاعدگی مناسب‌تر است؟
نمی‌توان گفت دقیقا کدام یک از این موارد برای شما مناسب‌تر است. زیرا هر سه روش به زنان اجازه می‌دهد تا با جمع‌آوری خونی که بدن در طول یک دوره قاعدگی آزاد می‌کند زندگی روزمره خود را به‌راحتی انجام دهند. بنابراین مهم این است که خود فرد با کدام یک از این روش‌ها راحت‌تر است. بااین‌حال باید اصول اولیه هر گزینه را بدانید تا بهترین تصمیم را برای خود بگیرید.
پدها در خارج از بدن روی لباس زیر گذاشته میشوند تا خون را پس از خروج از بدن جمع‌آوری کنند. این پدها یکبار مصرف هستند و برای رعایت بهداشت باید حداکثر هر 4 ساعت یک بار تعویض شوند. این وسیله برای جلوگیری از نشت بسیار جاذب است. بسیاری از خانم‌ها در سال‌های اول قاعدگی از پد استفاده میکنند، زیرا نیازی به ورود در واژن ندارند و استفاده از آنها آسان است.
تامپون‌ها متفاوت از پدها هستند و باید داخل واژن قرار بگیرند تا خون قاعدگی را جذب کنند. تامپون‌ها عموماً دارای یک اپلیکاتور هستند که باعث میشود راحت و سریع وارد و خارج شود و یک رشته نیز دارد که باعث میشود بتوان به‌راحتی آن را خارج کرد و در فرج گم نشود. همچنین پس از یکبار استفاده (حداکثر 8 ساعت) باید آن را تعویض کنید. بسیاری از خانم‌ها تامپون‌ها را ترجیح می‌دهند، زیرا کوچک و بسیار جاذب هستند و معمولاً هنگامی‌که به‌درستی وارد بدن شوند، احساس نمی‌شوند و به زنان این امکان را می‌دهد تا فعالیت‌های بیشتری، ازجمله شنا و سایر ورزش‌های فعال را به‌راحتی انجام دهند که با پد زیاد امکان‌پذیر نیست. برای جلوگیری از تجمع باکتری‌ها که میتواند منجر به یک بیماری بسیار نادر به نام سندرم شوک سمی (TSS) شود، تعویض تامپون‌ها هر 4-8 ساعت یک بار بسیار مهم است (یک شب نیز خوب است).
فنجان‌های قاعدگی شبیه زنگوله معکوس هستند و مانند تامپون‌ها، داخل واژن قرار می‌گیرند. فنجان‌های قاعدگی به جای جذب خون مانند پد و تامپون، از سیلیکون انعطاف‌پذیر پزشکی ساخته شده و خون را از داخل واژن جمع‌آوری میکنند. سپس می‌توانید آنها را خالی کرده، شستشو داده و مجدداً وارد واژن کنید. فنجان‌های قاعدگی بیشتر دوستدار محیط زیست هستند، زیرا پس از یکبار استفاده به بیرون پرتاب نمی‌شوند. به همین دلیل است که بسیاری از خانم‌ها این روش را ترجیح می‌دهند. زنان همچنین این روش را به این دلیل که میتوانند تا 12 ساعت بدون خطر ابتلا به سندرم شوک سمی از آن استفاده کنند و نیاز به تعویض ندارند، دوست دارند.
آیا می‌توانید در هنگام عادات ماهانه باردار شوید؟
مطمئناً می‌توانید! اگرچه در دوران قاعدگی شما احتمال بارداری کمتر است، اما هنوز هم باید در هنگام رابطه در این روزها از روش‌های جلوگیری از بارداری برای جلوگیری از حاملگی‌های ناخواسته استفاده کنید. زیرا زمان تخمک‌گذاری برای همه افراد یکسان نیست و هرچند روش‌های مختلفی برای تشخیص آن وجود دارد، اما معمولاً برای کسانی که پریودی نامنظم دارند قابل پیش‌بینی نیست.
اگر عادات ماهانه تأخیر داشت چه باید کرد؟
اول اینکه نگران نباشید! پریودها همیشه به طور معمولی با فاصله 28 روز اتفاق می‌افتند. اما با توجه به تفاوت در زنان یک چرخه قاعدگی معمولی بین 21 تا 34 روز متغیر است و عوامل متعددی از جمله افزایش یا کاهش وزن، استرس، رژیم غذایی، دارو، ورزش بیش‌ازحد و سایر عوامل سبک زندگی وجود دارند که میتوانند بر شرایط قاعدگی تأثیر بگذارند. اگر پریود شما بیش از یک هفته تأخیر داشت، حتی اگر از روش‌های جلوگیری از بارداری استفاده می‌کنید ولی رابطه داشته‌اید، باید تست بارداری بدهید. اگر آزمایش بارداری منفی شد یا از نظر جنسی فعال نیستید، باید با پزشک خود مشورت کنید. زیرا ممکن است بخواهد آزمایشاتی را برای تعیین علت این بینظمی انجام دهد.
سخن پایانی
بااینکه عادات ماهانه از نظر علائم برای افراد مختلف کاملاً متفاوت است، اما یک روند طبیعی است که به دلیل سلامت باروری اتفاق می‌افتد. در برخی شرایط خاص ممکن است شما یک دوره یا چند دوره پریود نشوید که اگر به خاطر باردار شدن نباشد باید حتماً به یک متخصص زنان معتمد و باتجربه مراجعه کنید تا علت آن بررسی شود. همچنین برخی افراد به‌طور طبیعی از ابتدا عادات ماهانه نامنظم دارند و این امر مشکلی ایجاد نمی‌کند. اما درصورتی‌که قبلاً پریودهای منظم داشته‌اید و برای سه ماه متوالی این نظم از بین رفته است، باید به پزشک مراجعه کنید تا علت آن هرچه سریع‌تر مشخص شده و درمان‌های لازم انجام شود.
خوشبختانه در کلینیک تخصصی ما تیمی از متخصصین بسیار باتجربه در این زمینه فعال هستند که میتوانند شما را به طور کامل ارزیابی کرده و از هر جهتی تحت نظر داشته باشند تا علت اصلی تشخیص داده شده و در صورت نیاز درمان شود.
جهت مشاوره یا مراجعه به این کلینیک می‌توانید از لینک‌های موجود در سمت چپ صفحه استفاده کنید
