عوارض کیست تخمدان

کیست تخمدان عوارض مختلفی دارد که از درد خفیف لگن تا عوارض جدی مانند پیچ خوردگی تخمدان و پارگی کیست متغیر است. برخی از رایج‌ترین عوارض کیست تخمدان شامل درد شدید لگن، خونریزی غیر طبیعی، نفخ و احساس پری شکم، مشکلات گوارشی و قاعدگی نامنظم است. سابقه خانوادگی، سن، اختلالات هورمونی و مصرف برخی داروها ریسک ابتلا به کیست تخمدان را بالا می‌برد. دقت کنید که تشخیص زودهنگام و درمان مناسب این مسئله می‌تواند از بروز عوارض جدی جلوگیری کند. پس انتخاب بهترین دکتر زنان برای کیست تخمدان به شما کمک می‌کند تا علت بروز این علائم را بیابید و در اسرع وقت برای درمان آن اقدام کنید. در این مقاله از بلاگ کلینیک زنان دکتر روشن قصد داریم درباره عوارض کیست‌های تخمدانی صحبت کنیم. پس تا انتها با ما همراه باشید.

نکته: این مطلب فقط جنبه آموزشی دارد. بنابراین، اگر علائمی شبیه کیست دارید؛ حتما برای دریافت مشاوره و درمان مناسب، با یک متخصص زنان مشورت کنید.

کیست تخمدان چیست؟

کیست تخمدان در سونوگرافی به صورت یک کیسه حاوی مایع یا مواد جامد دیده می‌شود. شکل ظاهری این کیست بسته به علت ایجاد آن متفاوت است. در بسیاری از موارد، کیست تخمدان به دلیل عدم پارگی فولیکول در طی چرخه قاعدگی بوجود می‌آید. این فولیکول به جای پارگی، به رشد خود ادامه داده و کیستی را تشکیل می‌دهد.

انواع کیست تخمدان

کیست های عملکردی در چرخه قاعدگی بوجود می‌آیند و شایع‌ترین نوع کیست تخمدان هستند. این کیست‌ها معمولا بی خطرند و خود به خود از بین می‌روند:‌

کیست فولیکولار: در هفته دوم چرخه قاعدگی، تخمک، فولیکول خود را پاره کرده و به سمت پایین لوله رحمی حرکت می‌کند. کیست فولیکولار زمانی به وجود می‌آید که فولیکول پاره نشده یا تخمک آزاد نشود و همچنان به رشد خود ادامه دهد.

کیست جسم زرد: در زمان آزاد شدن فولیکول، تولید هورمون‌های استروژن و پروژسترون هم شروع می‌شود. در این مرحله به فولیکول، جسم زرد می‌گویند. گاهی اوقات، مایع درون فولیکول جمع شود و در نهایت کیست جسم زرد را بوجود بیاورد.

موارد زیر کیست‌های تخمدانی هستند که منشا ایجاد آن ممکن است تغییرات هورمونی یا سایر مسائل پزشکی باشند:

کیست درموئید: تراتوم‌ها از سلول‌های جنینی باقی‌مانده در بدن بوجود می‌آیند. این کیست‌ها ممکن است حاوی مو، پوست، غدد چربی، غضروف و حتی دندان باشد. درموئیدها خوش‌خیم هستند و به ندرت سرطانی می‌شوند.

سیستادنوم: این کیست‌ها در سطح تخمدان ایجاد می‌شوند و ممکن است با یک ماده آبکی یا مخاطی پر شوند.

آندومتریوم: این کیست‌ها در نتیجه بیماری آندومتریوز ایجاد می‌شوند. در این بیماری، بافتی شبیه به پوشش داخلی رحم (آندومتر) در خارج از رحم رشد می‌کند و گاهی به تخمدان‌ها چسبیده و کیستی به نام آندومتریوما را تشکیل می‌دهد.

بیشتر بخوانید: علائم دفع کیست تخمدان

جلوگیری از ایجاد کیست تخمدان

اگرچه روشی برای جلوگیری از کیست تخمدان وجود ندارد، ولی معاینات منظم لگن می‌تواند به شما اطمینان دهد که تغییرات تخمدان شما در اسرع وقت تشخیص داده شود. مراقب تغییرات چرخه ماهانه خود باشید. زیرا تغییر در چرخه قاعدگی می‌تواند نشانه‌ای از کیست‌های تخمدانی باشد. پس در اسرع وقت با پزشک خود در مورد این تغییرات صحبت کنید. 

عوارض کیست تخمدان

بعضی از خانم ها به کیست های کمتر شایع مبتلا می شوند که پزشک متخصص در معاینه لگن پیدا می کند. کیست های تخمدانی که پس از یائسگی ایجاد می شوند ممکن است سرطانی یا بدخیم باشند. به همین دلیل انجام معاینات منظم لگن توسط پزشک متخصص بسیار مهم است.

عوارض نادر مرتبط با کیست تخمدان عبارتند از:

پیچ خوردگی تخمدان: کیست هایی که افزایش سایز می دهند می توانند باعث حرکت تخمدان و احتمال پیچ خوردن دردناک تخمدان را افزایش می دهند. علائم می تواند شامل شروع ناگهانی درد شدید لگن ، حالت تهوع و استفراغ باشد. همچنین پیچش تخمدان می تواند منجر به کاهش یا توقف جریان خون در تخمدان ها شوند.

پارگی: اگر کیست پاره شود می تواند باعث علائم درد شدید و خونریزی داخلی شود. هرچه کیست بزرگتر، خطر پارگی آن بیشتر است. فعالیت های شدید که بر روی لگن تأثیر می گذارد، مانند نزدیکی، نیز خطر پارگی را افزایش می دهد.

عوارض کیست تخمدان- پیچ خوردگی تخمدان

یک وضعیت غیرمعمول اما جدی به نام پیچش تخمدان زمانی اتفاق می افتد که تخمدان و گاهی اوقات لوله رحمی بر روی بافت هایی که آنها را پشتیبانی می کنند پیچ ​​خورده است. با این کار خونرسانی به تخمدان قطع می شود که اگر به موقع درمان نشود، می تواند باعث از بین رفتن بافت شود.

پیچ خوردگی تخمدان معمولاً فقط در یک طرف اتفاق می افتد و می تواند باعث درد و استفراغ ناگهانی و شدید شود. همچنین می تواند باعث ایجاد عفونت (پریتونیت) در حفره شکم شود. اکثر موارد پیچش تخمدان زنان در سن باروری را تحت تأثیر قرار می دهد. گرچه پیچ خوردگی تخمدان معمول نیست، اما یک فوریت پزشکی محسوب می شود و برای جابجایی یا برداشتن تخمدان، جراحی ضروری خواهد بود. اگر خون رسانی مدت طولانی قطع شود، ممکن است تخمدان دیگر نتواند کارهای عادی خود را انجام دهد، این امر می تواند روی باروری تأثیر بگذارد و مشکلات دیگری ایجاد کند.

علائم پیچ خوردگی تخمدان چیست؟

علائم تخمدان پیچ خوردگی به طور ناگهانی و شدیدی بروز می کند. شامل درد شدید در ناحیه لگن و همچنین حالت تهوع و استفراغ هستند. درد ناگهانی غالباً گرفتگی های گاه به گاه برای چند روز، یا گاهی اوقات، برای هفته ها (اغلب به این دلیل که تخمدان به طور مکرر پیچ خورده و از بین می رود) وجود دارد.

چه کسی در معرض پیچ خوردگی تخمدان است؟

پیچ خوردگی تخمدان بیشتر در زنان در طی سالهای تولید مثل رخ می دهد ، اما گاهی اوقات در دختران قبل از بلوغ اتفاق می افتد. وجود کیست بر روی تخمدان بزرگترین عامل خطر پیچ خوردگی تخمدان است ، زیرا کیست می تواند تخمدان را نامتعادل کند و باعث پیچ خوردن شود. عواملی مانند بارداری و داروهای هورمونی نیز هم میتوانند احتمال ایجاد کیست در نتیجه احتمال پیچ خوردگی را افزابش دهند.

پیچ خوردگی تخمدان چگونه تشخیص داده می شود؟

پزشکان معمولاً بر اساس شنیدن علائم بیمار و انجام معاینه فیزیکی ، در مورد پیچ ​​خوردن تخمدان فکر می کنند. سونوگرافی (معمولاً از طریق واژن) می تواند تشخیص را تأیید کند.

پیچ خوردگی تخمدان چگونه درمان می شود؟

جراحی تنها راه درمان پیچ خوردگی تخمدان است. در صورت وجود کیست ، پزشک ابتدا آن را برداشته و سپس تخمدان و یا لوله رحمی را از حالت پیچیده خارج می کند که جریان خون مناسب را بازیابی می کند که می تواند به دو روش لاپاراسکوپی یا لاپاراتومی انجام شود.

عوارض کیست تخمدان- پارگی کیست تخمدان

یکی از عوارض کیست تخمدان پارگی کیست می باشد که می تواند با پیگیری های تحت نظر پزشک زنان نسبت به آن آگاهی پیدا کنید. کیست تخمدان کیسه ای پر از مایع است که روی تخمدان یا درون آن قرار می گیرد. بسیاری از کیست های تخمدان پاره نمی شوند. در حین ورزش شدید یا فعالیت جنسی ، پارگی کیست بیشتر است. پارگی کیست ممکن است به چندین روش کنترل شود:

ممکن است تنها لازم باشد علائم خود را پیگیری کنید.

ممکن است لازم باشد از داروی ضد درد استفاده کنید.

ممکن است نیاز به جراحی داشته باشید.

کیستی که پاره شود ممکن است هیچ علامتی ایجاد نکند ، یا فقط علائم خفیف داشته باشد. کیست های پاره شده که باعث علائم خفیف می شوند اغلب با داروهای ضد درد قابل کنترل هستند. کیست ممکن است با آزمایش تصویربرداری مانند سونوگرافی بررسی شود.

در بعضی موارد، پارگی کیست می تواند علائم شدیدتری ایجاد کند. اینها می تواند شامل درد شدید در شکم پایین و خونریزی باشد. خونریزی کنترل نشده می تواند تهدید کننده زندگی باشد. فوراً به مراکز درمانی مراجعه کنید. بسته به علائم ممکن است لازم باشد در بیمارستان بستری شوید. به دلیل خونریزی داخلی ممکن است لازم باشد مایعات یا خون از دست رفته برایتان جایگزین شود. در موارد نادر، پارگی کیست تخمدان ممکن است نیاز به جراحی داشته باشد، که در این حالت یک عمل جراحی اضطراری باشد. اگر وضعیت سلامتی شما به صورتی است که به راحتی دچار خونریزی می شوید، احتمالاً برای پارگی کیست به جراحی نیاز دارید.

مواردی که می تواند به تشخیص کمک کند شامل:

 سونوگرافی جهت تعیین اندازه و محل کیست می تواند مفید باشد.

تست حاملگی. این کار برای بررسی اینکه آیا بارداری می تواند علت کیست باشد انجام می شود.

آزمایش خون این موارد میزان آهن موجود در خون (کم خونی) را بررسی می کنند. آنها همچنین از نظر عفونت و علائم سرطان بررسی می کنند.

آزمایش ادرار. این به دنبال سایر علل احتمالی درد شما است.

کشت ترشحات واژن. این کار برای بررسی عفونت لگن انجام می شود.

سی تی اسکن. برای ایجاد یک تصویر دقیق از ناحیه شکم و لگن استفاده می شود.

برای رد سایر علل احتمالی علائم ممکن است به آزمایشات بیشتری نیاز داشته باشید.

در موارد شدید که ممکن است نیاز به جراحی داشته باشیم که یک روش اضطراری محسوب میشود می تواند به روش لاپاراسکوپی با به روش باز استاندار (لاپاراتومی)‌باشد. این جراحی نیز مانند تمام جراحی ها خطرات و عوارضی ممکن است به دنبال داشته باشد. اما در موارد شدید پارگی کیست، مسلما عدم انجام جراحی خطرات بیشتر و تهیدی کننده ی حیات دارد. خطرات و عوارض احتمالی جراحی برای پارگی کیست تخمدان عبارتند از:

خون ریزی، عفونت، عدم التیام کامل برش جراحی، لخته شدن خون، خطرات بیهوشی، آسیب به رگ، اعصاب، عضلات یا ساختارهای لگن مجاور و یا بافت اسکار (چسبندگی) که بعد از جراحی ایجاد می شود.

سخن پایانی

کیست تخمدان به عنوان بیماری یا به بیان بهتر شرایطی که برای هر خانمی می تواند پیش بیاید و شایع می باشد، باید آگاهی بخشی شود. علت ایجاد کیست تخمدان، جلوگیری و عوارض آن در این مقاله بحث شده است ولی نکته ی بسیار مهم که نباید فراموش شود این می باشد که شرایط هر بیمار شخصی است. در کلینیک تخصصی زنان دکتر روشن، سلامتی شما در اولویت است. این مرکز درمانی با بهره‌گیری از جدیدترین روش‌ها و تیم حرفه‌ای و مجرب، به شما کمک می‌کند تا از مراقبت‌های جامع و تخصصی زنان نظیر چکاپ‌های سالیانه، آزمایش پاپ اسمیر، انواع سونوگرافی و حتی خدمات زیبایی مانند عمل لابیاپلاستی بهره‌مند شوید.