ناباروری در زوجین دلایل مختلف و متعددی دارد که یکی از آن ها نازایی بدون علت است. در صورتی که زوجین کلیه آزمایش های مربوط به ناباروری را به طور کامل انجام داده باشند و هنوز دلیل مشخصی برای نازایی وجود نداشته باشد، نازایی بدون علت یا ناباروری با علت ناشناخته تشخیص داده می شود. ما با همراه باشید تا در علت ها و درمان آن را شرح دهیم.
منظور از نازایی بدون علت چیست؟
به طور کلی اگر زوجین پس از یک سال تلاش برای بارداری و عدم استفاده از روش های جلوگیری بارداری، بارور نشوند، اصلاحا به آن ها نازا یا نابارور می گویند. تقریبا 15 تا 30 درصد از زوجین پس از انجام آزمایش های مربوطه، نازایی بدون علت دارند. هم زنان و هم مردان می توانند دچار مشکل ناباروری باشند.
دلایل نازایی بدون علت
بر اساس تحقیقات انجام شده حدود یک سوم از موارد ناباروری از طرف زنان بوده است، یک سوم دیگر از سمت مردان رخ داده است و در نهایت عارضه ناباروری ممکن است به دلیل ترکیبی از هر دو عامل دیگر یا دلایل ناشناخته باشد.
ناباروری در زنان و مردان معمولا دارای علل مختلفی هستند. از جمله علل شایع ناباروری می توان به موارد زیر اشاره کرد.
علت نازایی در زنان
● مشکلات تخمک گذاری: در بعضی موارد زن هرگز تخمک آزاد نمی کند، در حالی که در دیگران زن در طول دوره تخمک آزاد نمی شود.
● سندرم تخمدان پلی کیستیک: تخمدان های زنان غیر طبیعی عمل می کنند.
● وجود زخم در دهانه رحم یا لوله های فالوپ: اگر در رحم یا لوله های فالوپ مشکلی وجود داشته باشد، ممکن است زن نتواند طبیعی باردار شود.
● فیبروم: تومورهای خوش خیم یا غیر سرطانی در دیواره عضلانی رحم یافت می شوند که در 30 تا 40 درصد زنان در سنین باروری رخ می دهد. این تومورها ممکن است با لانه گزینی تداخل داشته باشند و باعث نازایی شود.
● مشکلات تیروئید
● نارسایی زودرس تخمدان
● مشکلات مخاط دهانه رحم
● بیماری التهابی لگن
● عقیم سازی
● عوارض جانبی داروها و برخی از درمان ها (مانند شیمی درمانی، داروهای نورولپتیک، اسپیرونولاکتون، مواد مخدر و …)
علت نازایی در مردان
● مشکلات مربوط به مایع منی و اسپرم (اختلال در تعداد، شکل و تحرک اسپرم)
● اختلال انزال: اختلال در انزال یا وجود تغییرات در روند ایجاد انزال نیز ممکن است نشانه ای از یک عامل بسیار موثر و اساسی در ایجاد باروری یک مرد باشد.
● مشکلات مربوط به بیضه: مانند عفونت بیضه ها، سرطان بیضه، جراحی بیضه، وجود مشکلات مادرزادی در بیضه، بیضه های نزول نکرده و آسیب به بیضه ها. بیضه های سالم در باروری موفق آقایان بسیار اهمیت دارد و بیضه های کوچک ممکن است نشانه دیگری از وجود نازایی بدون علت باشد.
● عمل وازکتومی
● اسپرم غیر طبیعی
● هیپوگنادیسم
● عوارض جانبی داروها و برخی از درمان ها (مانند شیمی درمانی، استروئیدهای آنابولیک، سولفاسالازین، بعضی از داروهای گیاهی، مواد مخدر و …)
درمان نازایی بدون علت
امروزه با توجه به پیشرفت های علمی که صورت گرفته کمتر شاهد نازایی هستیم که با تشخیص و درمان می توان این مشکل را برطرف کرد، حتی در نازایی های بدون علت با ارزیابی و ذخیره تخمدان ها و انجام لاپاروسکوپی می توان به رفع آن کمک کرد.
اولین گام در درمان نازائی، پیدا کردن دلیل و علت مانع بارداری است. برای تشخیص نازایی، پزشک متخصص زنان و زایمان آزمایشات مختلفی را برای هر دو طرفین انجام می دهد که تا حد زیادی برای تشخیص علت ناباروری کمک کننده هستند.
وقتی در آزمایش استاندارد ناباروری، دلیل باردار شدن پیدا نشود، پزشک زنان نازایی بدون علت را تشخیص می دهد و برای درمان نازایی اقدام می کند.
روش هایی که پزشک خوب زنان برای درمان نازایی بدون علت می تواند به کار ببرد عبارت است از:
● تلقیح داخل رحمی (IUI): این روش شامل قرار دادن اسپرم ها در رحم از طریق یک لوله پلاستیکی نازک است که از دهانه رحم عبور می کند. اسپرم ابتدا در یک ظرف جمع آوری و شسته می شوند و سپس بهترین و با کیفیت ترین نمونه های اسپرم (سریعترین اسپرم ها) انتخاب می شوند.
● کمک به تخمک گذاری: یکی دیگر از روش های درمانی نازایی بدون علت هم تحریک تخمک گذاری در کنار تلقیح داخل رحمی اسپرم است. این روش می تواند شانس تماس تخمک و اسپرم و در نتیجه لقاح را بیشتر کند.
● لقاح آزمایشگاهی (ICSI): رایج ترین روش در درمان نازایی های بدون علت که شامل تحریک و بازسازی چندین تخم بالغ است. لقاح آزمایشگاهی شامل لقاح تخمک با اسپرم در یک ظرف در آزمایشگاه و کاشت جنین در رحم چند روز پس از لقاح است.
● تخمک و اسپرم اهدایی: در صورت مناسب نبودن روش های کمک باروری ذکر شده، ممکن است استفاده از تخمک یا اسپرم اهدایی در درمان ناباروری مؤثر باشد. بارداری با تخمک اهدایی معمولاً با استفاده از روش های کمک باروری IVF و ICSI انجام می شود.
● جراحی لوله فالوپ: اگر لوله های فالوپ مسدود شده یا زخم شده باشند، جراحی می تواند آن ها را ترمیم کرده و حرکت تخمک را از طریق آنها آسان تر می کند.
● جراحی لاپاروسکوپی: برش کوچکی در شکم زن ایجاد می شود. یک میکروسکوپ نازک و انعطاف پذیر با نور در انتهای آن( لاپاروسکوپ ) از طریق برش وارد شده سپس پزشک می تواند به اندام های داخلی نگاه کند، نمونه گرفته و عمل کوچکی انجام دهد.
